حقابه هیرمند و بازگشت مهاجران،ایران و افغانستان روی میز گفت وگو در کابل
محمد رضا بهرامی، دستیار وزیر و مدیرکل آسیای جنوبی وزارت امور خارجه ایران، در سفر به کابل با امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه افغانستان، دیدار کرد. این نشست که حول محور «حقابه هیرمند» و «همکاری برای بازگشت مهاجران افغانستانی از ایران» متمرکز بود، در شرایطی برگزار شد که دو کشور با چالش های تاریخی و افزایش تنش های منطقه ای مواجه هستند.
ویژه روز-کابل-بهرامی در این نشست بر لزوم اجرای کامل توافقنامه ۱۳۵۱ هیرمند تاکید کرد و گفت: «حفظ حقوق محیط زیستی و معیشتی مردم شرق ایران در گروی تامین حقابه تاریخی این رودخانه است.» این در حالی است که افغانستان در سال‌های اخیر با ساخت سدها و انحراف آب، میزان جریان به سمت ایران را کاهش داده است.
با وجود حضور نزدیک به ۳ میلیون افغان در ایران، دو طرف درباره سازوکارهای قانونی و حمایتی برای بازگشت اتباع افغانستان گفت وگو کردند. ایران خواستار همکاری بیشتر کابل در پذیرش سریع تر مهاجران شد.
امیرخان متقی:روابط با ایران را در مسیر پیشرفت می بینیم و معتقدیم با استفاده از فرصت های موجود، می توان به راه حل های پایدار دست یافت.
محمد رضا بهرامی:سیاست ایران، تقویت همکاری های منطقه ای بر پایه احترام متقابل و حقوق بین‌الملل است. حل مساله هیرمند و مهاجران، آزمونی برای اثبات حسن نیت طرفین است.
رود هیرمند، که از ارتفاعات افغانستان سرچشمه می‌گیرد، تنها منبع آب پایدار برای شهرهای شرقی ایران به ویژه سیستان و بلوچستان است.
کاهش جریان این رود در دو دهه اخیر، نه تنها بحران کم آبی را تشدید کرده، بلکه به تنش های دیپلماتیک نیز دامن زده است.
از سوی دیگر، بازگشت مهاجران افغانستان به ویژه پس از روی کار آمدن امارت اسلامی به دلیل ناامنی و مشکلات اقتصادی در افغانستان، به موضوعی پیچیده تبدیل شده است.
تحلیلگران:
این گفت وگوها را گامی ضروری اما ناکافی برای کاهش تنش ها می دانند. برخی معتقدند افغانستان به دنبال استفاده از حقابه هیرمند به عنوان ابزار فشار سیاسی است، در حالی که ایران نمی تواند به راحتی از حق تاریخی خود چشم پوشی کند.
سخنگوی وزارت خارجه افغانستان،پیش از این اعلام کرده بود که کابل آماده است تا با تشکیل کمیته های فنی مشترک، به بررسی دقیق تر مساله آب بپردازد.
سفر بهرامی به کابل نشان می دهد که ایران مصمم است دو پرونده حیاتی آب و مهاجران را از طریق دیپلماسی فعال پیش ببرد.
اما موفقیت این مذاکرات منوط به توافقی عملی است که هم نیازهای زیست محیطی ایران را تامین کند و هم افغانستان را متقاعد سازد که همکاری پایدار، تنها راه ثبات منطقه‌ای است.
در غیر این صورت، هیرمند نه تنها رودی خشک، بلکه جبهه‌ای جدید در روابط دو همسایه خواهد بود.
ویژه روز
