کابل در تقاطع توسعه زیرساختی و بحران آب؛ چالش های پیش روی تحقق چشم انداز شهری پایدار
کابل-شهر کابل با جمعیتی بیش از ۶ میلیون نفر، پس از دو دهه رشد بی سابقه جمعیت و گسترش غیرپلانی، اکنون در مسیر اصلاحات زیرساختی تاریخی قرار دارد. هدف شهرداری کابل تبدیل این شهر به فضایی منسجم با دسترسی عادلانه به خدمات شهری است، اما بحران آب به عنوان تهدیدی جدی، دستاوردهای توسعه‌ای را به خطر انداخته است.
ویژه روز-شهرداری کابل با اجرای پلان چهارچوب طراحی شهری (مصوب ۱۳۹۶)، بازنگری اساسی در شبکه سرک ها را آغاز کرده است.
مهندس فایق احمد تسل، رئیس زیربناهای شهری، تأکید می‌کند که این اصلاحات با همکاری وزارت شهرسازی و اراضی، زیربنای خدمات شهری (آبرسانی، فاضلاب، برق، مخابرات) را متحول خواهد کرد.
شهرداری کابل با نشر نقشه ی گفته است،اجرای ۱۶۵ پروژه انکشافی در ۲۲ ناحیه کابل، با تمرکز بر ۱۰۷ پروژه مرتبط با ساخت سرک، کانال، پل های هوایی و پیاده روها.
تکمیل ۱۸ پروژه، اجرای ۸۲ پروژه در حال پیشرفت، و تدارک ۲۱ پروژه تا پایان سال ۱۴۰۳.
سرمایه گذاری ۶.۴ میلیارد افغانی در سال جاری برای توسعه متوازن نواحی حاشیه‌ای مانند ناحیه ۱۲.
همزمان با تلاش های توسعه‌ای، هشدارهای بین‌المللی درباره فروپاشی سیستم آبی کابل تا سال ۲۰۳۰، آینده شهر را زیر سایه ابهام برده است:
کاهش ۳۰ متری سطح آب های زیرزمینی در دهه گذشته به دلیل شهرنشینی سریع و تغییرات اقلیمی.
خشک شدن نیمی از چاه های عمیق (منبع اصلی آب شرب) و آلودگی ۸۰٪ منابع باقیمانده به فاضلاب و آرسنیک.
پیش بینی خشک شدن کامل منابع زیرزمینی تا ۲۰۳۰ و تهدید زندگی ۷ میلیون ساکن.
هزینه آب تا ۳۰٪ درآمد خانوارها در مناطق بحرانی مانند غرب کابل.
مهاجرت اجباری و تشدید تنش های اجتماعی در صورت تداوم روند کنونی.
علیرغم ادعای شهرداری درباره توسعه متوازن، شکاف بین برنامه ریزی و اجرا در برخی نواحی آشکار است:
اجرانشدن پروژه های جاده سازی در منطقه ی شینه با وجود وعده های مکرر، و حل نشدن مشکلات ترابری پایه‌ای.
عدم توجه به مناطق غیرپلانی در طول چهار دهه گذشته.
۷۵٪ رشد کابل ناشی از ساخت وسازهای خودسرانه بدون رعایت اصول شهرسازی.
ضعف نظارت بر اجرای معیارهای ایمنی و ملکیت های دولتی.
پروژه انتقال آب پنجشیر به عنوان راه حل کلیدی مطرح است،اما با موانع جدی روبه روست:تأمین آب آشامیدنی۲ میلیون نفر و کاهش فشار بر منابع زیرزمینی.
نیاز به تأمین فوری بودجه بین‌المللی برای اجرای بدون تعویق پروژه.
نصب سیستم های تصفیه فاضلاب در ۱۲۲ بلندمنزل جهت کاهش آلودگی دریای کابل.
نظارت بر حفر چاه های غیرمجاز و مدیریت مصرف آب در موترشویی ها.
کابل در دوراهی تحول زیرساختی و فاجعه آبی قرار دارد. موفقیت پروژه های شهرداری منوط به حل بحران آب است که بدون همکاری جامعه جهانی و جذب بودجه های اضطراری محقق نخواهد شد.
هشدار دکتر نجیب الله سدید، پژوهشگر منابع آب، گویای فوریت این بحران است:ما زمانی برای نشستن در انتظار بودجه نداریم. اگر فوراً اقدام نکنیم، بازگشتی وجود نخواهد داشت.
شهرداری کابل باید شفافیت اجرایی را افزایش دهد، پروژه های آب محور را در اولویت قرار دهد و با جلب مشارکت مردمی، کابل را از پرتگاه بحران زیست محیطی نجات دهد.
نادیده گرفتن هشدارهای کنونی، نه تنها دستاوردهای عمرانی را بی معنا می‌کند، بلکه بقای این شهر تاریخی را به مخاطره می اندازد.
ویژه روز
