مصاحبه اختصاصي با ظريف كريمي سرپرست دیدبان رسانه هاي ازاد در افغانستان

خبرنگار : بصير بهاور

١٤٠١/١٢/٠۹

س : در نخست خود را معرفي کنید.؟

چ–من ظريف كريمي هستم فارغ تحصيل از رشته حقوق ليسانس و ماستر در بخش جزا و جرم شناسی، نزديك به هشتسال است که با دفتر ني در بخش هاي مشاوريت حقوقي وكيل مدافع براي خبرنگاران و فعلا” به صفت سرپرست در ایننهاد هستم.

س: نهاد ني يا ديده بان رسانه هاي آزاد در افغانستان از كجا كار را شروع كرد كوتاه در مورد بگويد ؟

ج–ني به عنوان نهاد حامي خبرنگاران و رسانه ها در سال ٢٠٠٤ كار ابتدائي خود را آغاز كرد و در سال ٢٠٠٥ به صورترسمي به عنوان يك نهاد مستقل و آزاد رسما وارد صحنه شد و تا فعلا عملا فعاليت مي کند.

–دفتر مركزي در كابل و دفاتر ساحوي در چهار زون؛شهر مزار شریف در شمال،ننگرهار در شرق،کندهار در جنوب و شهرهرات در غرب افغانستان فعالیت میکند.

–نی در بخش های آموزش كه بخش عمده ما را تشكيل ميدهد‘داد خواهي و توليد گزارش ها و رسيده گي به قضايايخبرنگاران در بخش همكاري حمايت مادي و معنوي همچنان ني حمايت هاي خود را با خبرنگاران بخاطر پيشبردموضوعات خبرنگاران در ادارات دولتي هم در حكومت قبلي داشت و هم در اداره امارت اسلامی دارد.

ني خوشبختانه به عنوان يكي از نهاد هاي كه پيش قدم بوده و ارتباط خوبي را در راستاي كار خبرنگاري و رسانه ايدر افغانستان داشته و ما تا اكنون نزديك به ١٢ هزار خبرنگار را اموزش داد ايم.

س : مشخصاً  اهداف اساسي نهاد ني را كدام ها است؟

ج : ني به معني حمايت پيشتيباني ظرفيت سازي آموزش و نهادينه كردن ارزش هاي آزادي بيان دسترسي به اطلاعاتو حمايت هاي كار رسانه اي در افغانستان

س : نقش و رابطه انترنيوز با ني چگونه است ؟

ج: انترنيوز به عنوان يك نهاد حامي رسانه ها در افغانستان فعاليت داشته و ني از جمله نهاد هاي است كه با حمايت وداد خواهي هاي انترنيوز تاسيس شد .

–انتر نيوز يك نهاد بين المللي است كه در افغانستان نزديك به ده نهاد رسانه اي و بيشتر از ٥٠ استيشن راديويی راتاسيس كرده است.

س : صراحتاً همكاري هاي انترنيوز را در تاسيس ني بگويد: كدام نوع همكار ها را انترنيوز انجام داده است .

ج:بيشتر همكاري هاي اقتصادي، فراهم ساختن امكانات خبرنگاري، بخش هاي آموزشي را حمايت كرده اند و در بخشآموزش و ظرفیت سازی كارمندان ني نیز همكاري كرده اند.

س : در حال حاضر رابطه نهاد ني با دفتر انترنيوز چگونه است ؟

ج: ما رابطه كاري در قسمت برنامه هاي متعدد همیشه داشته ایم ، اما با تغيیر تحولات سياسي در افغانستان رابطه مابه مانند سابق نيست.

س : در مدتي كه كار كرده اید كاركرد هاي عمده نهاد نی كدام هاست.؟

ج– ما دستاورد هاي ارزنده اي را داشتيم «بيش از ١٢ هزار خبرنگار و كارمند رسانه اي را طی ٢١ سال فعاليت توانستيمآموزش بدهيم هم در قالب برنامه هاي ني و هم در قالب برنامه هاي انترنيوز ‘ تاسيس راديو هاي كه مردمي باشد درولايت هاي دور دست حتي در ولسوالي ها از جمله دست آورد های نی بوده است.

س: دقيق چند راديو تاسيس شده است؟

ج–بر اساس آمار آنچه ما ثبت داريم بيشتر از صد راديو را انترنيوز در افغانستان تاسيس كرده است.و ما راديویآموزشي ني را داشتيم براي خبرنگاران كه فعلا فعال نيست انستيوت رسانه اي ني كه ديپلوم دو ساله ارايه ميکرد وبيش از شصت فيصد كار را بصورت عملي آموزش ميداد و نی اساسات كار خبرنگاري را در افغانستان به صراحت گفتهميتوانم كه گذاشته است.

–ما در قسمت قوانين رسانه ي،در قسمت تعديل و طرح اولي قانون رسانه هاي همگاني پيش قدم بوديم ‘حكومت پيشيننظرات دفتر ني را دايما در قالب مسوده ها  كه به وزارت عدليه و وزارت اطلاعات و فرهنگ فرستاده ميشد داشتند.

–بنياد قانون حق دسترسي به اطلاعات را نی گذاشته ‘ مقرره مصونيت خبرنگاران ‘مقرره طرز تاسيس رسانه هايخصوصي و چندين منابع حقوقي ديگر را ني بشكل از اشكال در آن دخيل بوده است و همچنان دفتر ني نزديك به ٣هزار قضيه خبرنگاران را در طی ٢٠ سال تعقيب و برسي کرده است.

–ني يگانه نهادي است كه نقشه ی خشونت خبرنگاران را بصورت شفاف و واضيح در وب سايت ني دارد و در كنار آنكتاب رهنمايي رسانه هاي افغانستان از جمله فعاليت هاي عمده ني ميباشد .

س : چندي قبل روز بين المللي راديو بود و اين روز از طرف برخي مسوولان تجليل شد و آدرس هاي زيادي در ارتباط بهاين روز اعلاميه ها داشتند بشمول نهاد ني ولي آمار هاي كه از اين ادرس ها داده شده خيلي ها در تضاد بود كه برايخبرنگاران گيج كننده به نظر ميرسد در اين خصوص نظر شما چيست ؟

ج–ما ٣٠٥ راديو آمار داديم كه از مجموعه نزديك به ٤٨ درصد آن خاموش هستند ١٧٠ راديو فعلا فعال است و ١٣٧ را مابا خود نداريم به دلايل مختلف و آماري را كه ما نشر کردیم بر اساس جواز و فریکانسی است كه رسما ثبت هستند.

س :كريمي صاحب در ارتباط به روابط بين نهاد هاي هاي حامي خبرنگاران بگويد،از انجایكه ديده ميشود روابط بيننهاد ها قابل ملاحظه نيست ؟

ج–قبلا در حكومت پيشين نهاد هاي حامي خبرنگاران تحت يك چتري بنام فدراسيون برنامه هاي خود را تعقيبميكردند،داد خواهي ها انجام ميشد اما رقابت در گذشته هم وجود داشت و اكنون هم رقابت بصورت ناسالم وجود دارد.

متاسفانه نهاد هاي حامي رسانه ها در رابطه به كاربردي كه بايد انجام ميدادند انجام ندادند كه ما امروز شاهد اينمعضل در افغانستان هستيم عدم پايبندي به اصول جمعي عدم رعايت نزاكت هاي جمعي باعث از اين شد كه برخينهاد ها بدون انكه اسناد قانوني خود را بدست آورد اعلام موجوديت کرد اين نهاد ها منجر به خدشه دار شدن نحوهروابط بين نهاد ها ديگر شده اند.

از يك سال و چند ماه بديسو ما شاهد رقابت هاي ناسالم هستيم كار خبرنگاري عاري از هر نوع فشار بيروني باشد .

س: گفته ميشود فدراسيون كه قبلا در افغانستان فعاليت ميكرد اكنون اين فدراسيون در بيرون از كشور فعاليت ميكند دراين مورد چي ميدانيد؟

ج : قبلا فدراسيون متشكل از ١٣ نهاد فعاليت ميكرد بعد نهاد هاي ديگر به آن ملحق شد كه هفده نهاد شد متاسفانه باسقوط حكومت اكثريت نهاد ها مسدود شدند تعدادي نهاد ها مسوولان شان بيرون رفتند.

س: يعني فدراسيون از هم پاشيد.؟

ج–در حقيقت فدراسيون از هم نپاشيد چون نهاد هاي كه رهكار فدراسيون را تعقيب ميكردند در افغانستان موجودهستند و فعاليت فزيكي و حضوري خود را دارند.

س: يعني همين فدراسيون كه شما ميگويد امروز وجود دارد يا خير ؟

ج–متاسفانه از مدت دو ماه به اين طرف همين فضا طوري تمثيل شد كه حتي حكومت بيايد نهادي بنام فدراسيون راجواز بدهد منحصر به يك فرد بسازد و فدراسيون به روال سنتي كه در قبل نهاد ها در زير يك چتر جمع ميشدند بدونآنكه جواز داشته باشد بدون آنكه كسي رئیس آن باشد بدون آنكه كسي مدير آن باشد بشكل نوبتي در نهاد ها بر گزارميشد.

س : نظر به قانون رسانه ها در يك كشور دو فدراسيون ميتواند فعاليت كند ؟

ج–ني متاسفانه ؛ حتي قانون رسانه هاي همگاني كه تا فعلا گفته ميشود تا حدودي نافذ است حتي پيشبيني نكردهاست كه فدراسيون بنام رسانه ها وجود داشته باشد.

س : كريمي صاحب سوْال نزد مخاطبان مبهم نماند در مورد فدرسيوني كه گفته ميشود در بيرون از كشور شكل گرفتهاطلاعات خود را بگويد؟

ج–ما ارتباط خاصي با فدراسيوني كه در بيرون شكل گرفته نداريم هر چند انعده نهاد هاي كه فعاليت شان درافغانستان خاتمه يافت گويا در بيرون بنام فدراسيون فعاليت ميكنند اما حضور فزيكي شان نحوه كاركرد شان براي ماقابل لمس نيست و فعلا در افغانستان هم ما عضو هيج فدراسيوني نيستيم.

س: خوب در مورد فدراسيوني كه تازه تاسيس شده در مدت يكسال ميشود شما گفتيد عضو ان نيستید كمي بيشتر دراين خصوص توضيح بدهيد.؟

ج–فدراسيوني كه تاسيس شده به عنوان يك نهاد است جواز دارد و جواز آن سه سال تاریخ دارد و يك فرد صاحب امتيازاست مانند يك رسانه است و جواز كه ما داريم جواز انجو هاي وزارت اقتصاد است و هيچ تاريخ ندارد.

–ما به عنوان يك شخصيت حقوقي تا زمانيكه قانون انجو ها در افغانستان لغو نشود ما نياز نداريم كه جواز خود راتمديد كنيم سالانه گزارش خود را به وزارت اقتصاد و عدليه ميدهيم .

س : فدراسيون جديد از شما درخواست عضويت کرده يا خير؟

ج–متاسفانه ني من ميخواهيم اين را بگويم؛ يك نهادي كه بنام فدراسيون جواز ميگرد و سه سال تاريخ ختم آن در جوازدرج ميشود ما به عنوان يك نهادي كه جواز ما اصلا هيج تاريخ ختم ندارد از نظر حقوقي و از نظر قانون اداري هيچلازم نيست كه برويم زير چتر يك نهادي كه تاريخ جواز آن براي سه سال است.

س: ديدگاه شما در مورد طرح چتر واحد نهاد ها كه از جانب تيّم گردش اطلاعات طرح شده و به همه نهاد ها فرستادهشده چیست ؟

ج–طرح چتر واحد را ما مطالعه كرديم يك فرصت خوب است براي خبرنگاران افغانستان براي رسانه هاي افغانستان براينهاد هاي حامي رسانه ها اما متاسفانه فضا چند دسته گي طوري ايجاد شده كه باور به ارزش هاي كار رسانه ايبصورت متحد وجود ندارد.

س : در كل شما وضعيت را چگونه بررسی ميكنيد با آنكه تذكر داديد فضاء چند دسته گي ميان نهاد ها وجود دارد اگروضعيت به همين منوال ادامه پيدا كند آینده به كدام سمت ميرويم آيا وضعيت موجود يك نوع بي اعتمادي را بين جامعهرسانه اي داخلي و بين المللي بوجود نمي آورد ؟

ج–هر نهاد از خود ساختار دارد سير تاريخي دارد فعاليت و دستاورد دارد و سياه و سفيد براي خبرنگاران مشخصاست و اين فضاي چند دسته گي نماينده گي از عدم اتحاد و عدم وحدت ميان خيلي از كسانيكه داد از فعاليت رسانه ايدر افغانستان ميزنند بوجود آمده ما باورمند به اين بوديم كه اگر تمام ساختار سكتور ها دچار يك نوع تزلزل شدند‘ سكتور رسانه ها به عنوان يك سكتور منظم منسجم به عنوان يك دستاورد بيست سال حفظ مي شد.

س : در قسمت روابط ني و روحيه كاري با امارت اسلامي مخصوصاً وزارت اطلاعات فرهنگ اگر  بگويد چگونه است ؟

ج–ني يك نهاد مستقل است و بر أساس قوانين مربوطه بوجود امده است نظام هاي كه در افغانستان حاكم بودند ازجمهوريت گرفته تا نظام هاي قبلي و امارت اسلامی بايد به اين ارزش هاي شناخته شده كه در اجتماع وجود دارداحترام و ارزش قايل شوند و هيچ گونه فشار و محدويت قابل پذيرش نيست.

س: گفته شد كه يك یا دو بار نيرو هاي استخبارات به دفتر ني آمده بودند شما تاييد ميكنيد و رويه آنها چگونه بود.؟

ج–خوب واضيح است كه دارت حكومتي بر اساس ضرورتي كه پيش ميايد ممكن به نهاد هاي رسانه یی چي كه به خانهافراد ميروند جهت برسي ‘ و آنها براي آشنا شدن به نحوه فعاليت ما آمده بودند و ما هم مطابق به نحوه كار خود ورويكرد خود معلومات داديم.

س:افراد زيادي عازم كشور هاي بيروني از نام خبرنگار شده اند پيام شما به آنها چيست ؟

ج–ما توقوع داشتيم با تغير نظام رويكرد كار رسانه اي در نظام تغير نكند چون يك سلسله موضوعاتي بود كه درگفتگو هاي دوحه امارت اسلامی بر آن تعهد كرده بود كه ازادي بيان حق دسترسي به اطلاعات و غيره حمایت می‌کنند واما با تغير نظام نه تنها از بخش آزادي بيان بل اكثريت سكتور خصوصي در اين پروسه متضرر شدند وظيفه خود ازدست دادند كار شان از بين رفت حتي ترك وطن کردند در بخش خبرنگاران هم اين اتفاق رخ داد.

خبرنگار : ايا از شما درخواست همكاري از سوي خبرنگاران به ارتباط پروسه تخليه شده است يا خير ؟

س : من با اطمينان كامل و با كمال صداقت ميگويم كه دفتر ني به هيچ عنوان كسي در هيچ پروسه ی تخليه روان نكردهو شايد از همكاران تعدادي رفته باشند،آما ما براي تقويت انگيزه كار مي كنيم و همين جا هستيم.

س: خواست شما از امارت اسلامي افغانستان چيست ؟

ج–من ميخواهم يك خواست عمومي داشته باشم از جامعه جهاني از نهاد هاي بين المللي از حكومت سرپرست از نهادهاي حامي رسانه ها در داخل كشور حد اقل ارزش هاي كه به عنوان ارزش اجتماعي و انساني در افغانستان وجود داردنه تنها در بخش رسانه اي حتی در بخش هاي مختلف آموزش و پرورش،فرهنگ سازي و دستاورد هاي اقتصادي اينهمه بايد حفظ شود و در كنار اين سكتور ها قرار داشته باشند و نگذارند كه در كوتاه مدت يا دراز مدت اين ارزش هانابود شود.